Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Unsurları

Zilyetliğin Devri

Güveni kötüye kullanma suçunda, zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunma veya devir olgusunu inkar etme eylemleri söz konusudur. Ancak bu eylemlerin gerçekleştirilebilmesi için ön şart; zilyetliğin devridir. Zilyetliğin devri sözleşmesi, malın maliki veya fer’i zilyet tarafından yapılabilir. Sözleşmenin taraflarca hukuka uygun bir şekilde kurulması, yazılı veya sözlü olabilmesi mümkündür. Ancak sözleşmeden sonra malik veya fer’i zilyet, malın egemenliğini hale devam ettiriyorsa, fer’i zilyet kurulmamış olacaktır. Bu nedenle güveni kötüye kullanma suçu oluşmayacaktır.

Zilyetliğin Devri Amacı Dışında Tasarrufta Bulunma

Zilyetliğin devri amacı dışında bulunma fiili, her somut olayda ayrıca incelenmesi gereken bir durumdur. Zilyetliğin devri amacı dışında bulunma eylemi, malı satmak, bağışlamak, rehnetmek gibi olabilir. Bu hareketler icrai veya ihmali şekilde gerçekleştirilebilir. Zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunma hareketi, eşyayı harcama, yıpratma, yerine başka bir şey koyma gibi durumlarda da meydana gelebilir. Sonuç olarak, zilyetliğin devri amacını aşan her türlü kasten yapılan hareket, güveni kötüye kullanma suçunu oluşturacaktır.

Devir Olgusunu İnkâr Etme

Devir olgusunu inkâr etme fiili, malın zilyetliğinin kendisine devredilmediğini ileri sürmektir. Taraflar arasındaki zilyetlik sözleşmesinin sona erdiğinde, bu sözleşmenin konusunu oluşturan malın/malların iade edilmesi gerekmektedir. Ancak malı iade ile yükümlü olan taraf, iade zamanı gelmesine rağmen iadeyi gerçekleştirmesi inkar sayılabilir. Örneğin; komşunun mutfak tamiri için aldığı eşyayı iadeden kaçınması, devir olgusunu inkar etmesi şeklindeki fiil, güveni kötüye kullanma suçunu meydana getirecektir.

Fail

Güveni kötüye kullanma suçunda fail herkes olabilir. Zilyetliğin devrine ilişkin sözleşmenin tarafı olan kişi fail olabilir. Ancak failin, zilyetliği devredilen mal üzerinde bağımsız zilyet olması gerekir. Yardımcı zilyet bu suçun faili olamaz. Örneğin; kütüphaneden aldığı kitabı belirli şekilde kullanması için zilyetliği devredilen fail, bu devir amacı dışında satarak güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olur.

Mağdur

Güveni kötüye kullanma suçunun mağduru herkes olabilir. Malın maliki ya da zilyetinden malın zilyetliğini devralan ve muhafaza etmesi veya belirli bir şekilde kullanması amacıyla bir başkasına zilyetliği devreden kişi, suçun mağdurudur. Malı malikten değil de zilyetten devralan kişi de bu suçun mağduru olabilir.

Manevi Unsur

Güveni kötüye kullanma suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Kanunda taksirli hali düzenlenmediği için bu suç sadece kasten işlenebilir. Failin kendisine veya başkasına yarar sağlaması gibi özel kastın gerçekleşmesi bu suçun oluşması için gerekli bir şart değildir. Kanun koyucu, yarar elde etmeyi her durumda zorunlu görmediğini, ancak yarar elde edilebileceği hususundan bahsetmektedir.

Suçun Özel Görünüş Şekilleri

Suça Teşebbüs: Güveni kötüye kullanma suçuna teşebbüs mümkündür. Failin zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunma veya devir olgusunu inkar hareketlerini yapması ile suç oluşur. Teşebbüsün ispatı kolay olsa da her somut olayda devir olgusunu inkâr hareketine teşebbüsün ispatı kolay olmayabilir.

Suça İştirak: Güveni kötüye kullanma suçunda iştirak mümkündür. Yardım etme, azmettirme gibi iştirak şekilleri bu suç bakımından mümkündür.

Suçların İçtimai: Güveni kötüye kullanma suçu bakımından içtimai genel hükümler uygulanır. Zincirleme suç ve fikri içtima bu suç için gündeme gelebilir.

Güveni Kötüye Kullanma Suçu Görevli ve Yetkili Mahkemeler

Güveni kötüye kullanma suçunun görevli mahkemesi Asliye Ceza Mahkemesi, yetkili mahkemesi ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Güveni Kötüye Kullanma Suçu Cezası

Güveni kötüye kullanma suçunun cezası, malın değerine göre değişmektedir. Suçun işlendiği duruma göre altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası öngörülmüştür.

Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Yatarı

Güveni kötüye kullanma suçu yatarı, mahkemece verilen cezanın infazını ifade eder. Suçun yatarı, hükümle birlikte başlar. Suçun basit hali için altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli para cezası uygulanır. Hizmet nedeniyle görevi kötüye kullanma suçundan yargılanan sanık için ise bir yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ve üçbin güne kadar adlî para cezası öngörülmüştür.

Güveni Kötüye Kullanma Suçu ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

Güveni kötüye kullanma suçunda HAGB kararı verilebilir. Sanığın belirtilen şartları sağlaması halinde, kendisinin de kabulüyle HAGB kararı verilebilir. HAGB kararı verilmesi durumunda, sanık beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha HAGB kararı verilemez.

Güveni Kötüye Kullanma Suçundan Beraat

Güveni kötüye kullanma suçundan beraat kararı verilebilir. Bu karar, sanığın suçsuzluğunu doğrulayan bir karardır. Yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmaması, suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması gibi durumlarda beraat kararı verilir.

Avukat Sümeyra Esener

Bolu Avukat

https://maps.app.goo.gl/MYD8VRfk7EsyFaXT9

https://www.altincaghukuk.com/index.html